در دوران قدیم و از زمان یکجا نشین شدن انسان‌ها، نیاز به نور و هوای تازه در محل سکونت آن‌ها وجود داشت و با پیشرفت علم و تکنولوژی این نیاز با روش‌های مختلف و جدید در زندگی انسان‌ها تثبیت شد. به همین دلیل پنجره؛ یکی از مهم‌ترین آیتم‌های هر خانه و ساختمان به شمار می‌رود و در حال حاضر، برای فضاهای مختلف خانه، پنجرهای مختلفی طراحی و ساخته میشود. همانطور که می‌دانید پنجره‌ها در دوران مختلف تاریخ ایران، یکی از اجزا جدایی‌ناپذیر ساختمان‌ها بودند. البته بد نیست بدانید که اوج معماری این عنصر، در بناهای اسلامی ایران قابل مشاهده و زیبایی خیره‌کننده‌ایی به این بناها بخشیده است. با ما همراه باشید تا اهمیت پنجره در معماری ایرانی اسلامی را بررسی کنیم.
اهمیت پنجره در معماری ایرانی
پنجره‌ها به جهت تامین نور، دید به بیرون، تهویه هوا و … در تمام ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند و اولین موردی‌ست که بعد از دیدن هر ساختمان به چشم می‌آید. البته در حال حاضر، پنجره‌ها با قاب‌های آلومینیومی و پلاستیکی و شیشه‌های ساده بی‌رنگ، بی‌روح شده‌اند اما در گذشته پنجره‌ها با اشکال هندسی متفاوت و قاب‌های چوبی خراطی شده و … به ساختمان‌ها و بناها جلا و نمای بی‌نظیر و چشم‌گیری هدیه می‌دادند. معماری ایرانی اسلامی یکی از معماری‌های باشکوه در سراسر دنیاست که استفاده از پنجره در آن بسیار مهم و کاربردی بوده است. معماران ایرانی جنبه‌های نمادین را در پنجره‌ها هم درنظر می‌گرفتند و نور را به زیباترین شکل ممکن، به درون ساختمان می‌کشاندند. در ادامه با ما همراه باشید تا با انواع پنجره در معماری ایرانی آشنا شوید.
انواع پنجره در معماری ایرانی اسلامی
1. پنجره روزن
پنجره‌های روزن، از قدیمی‌ترین پنجره‌های ایران است که فاقد شیشه بوده و برای ورود نور و گردش هوا ساخته می‌شدند. از این پنجره‌ها در گوشه ارتفاعات ساختمان و سقف آن استفاده می‌شد. همچنین در ساخت گنبدها که از عناصر اصلی این معماری هستند، از پنجره‌های روزن استفاده می‌کردند. پنجره‌های روزن که در گنبدها ساخته می‌شد به جامخانه معروف بودند. علت این نام‌گذاری بارش برف و باران در فصول سرد و مسدود شدن دریچه‌ها با جام‌های مختلف بود. جام‌های شیشه‌ایی قابلیت تنظیم کردن میزان حرارت و رطوبت داشتند و صاحب‌خانه به راحتی می‌توانست در صورت نیاز آن‌ها را جدا کند.
- پنجره ارسی
ارسی از معروف‌ترین پنجره‌های سنتی ایران است که تا دوره پهلوی اول همچنان در ساخت خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت. اوج شکوه این پنجره‌ها به دوران قاجار برمی‌گردد و بسیاری از بناهای قدیمی و دیدنی ایران نظیر؛ مسجد نصیرالملک، باغ دولت آباد، کاخ گلستان، مشیرالملک اصفهان و …دارای این پنجره‌ها هستند. این پنجره‌ها به صورتی طراحی می‌شدند که به راحتی در چهارچوب قرار بگیرند و جابه‌جا شوند.
از مزیت‌های پنجره‌های ارسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- امکان عبور نور مناسب به داخل
- جلوگیری از تابش شدید و مستقیم نور خورشید به داخل
- امکان تماشای مناظر بیرون به زیباترین شکل
- حفظ حریم و مسدود کردن دید مستقیم از بیرون به داخل خانه
- پنجره شباک
این پنجره‌ها به معنی شبکه‌بندی شده و مانند پنجره‌های روزن، فاقد شیشه هستند. پنجره‌های شباک از مصالح مختلف مانند آجر، چوب، سنگ، کاشی، گچ و … ساخته می‌شدند و انتخاب جنس آن بسته به بودجه اشخاص داشت. این پنجره‌ها بسیار زیبا بوده و خوشبختانه با احیای معماری سنتی ایران، امروزه شاهد پنچره‌های شباک با متریال امروزی هستیم.
این سه مدل پنجره، از بارزترین پنجره‌های معماری ایرانی اسلامی هستند و در حال حاضر خیلی از آن‌ها استفاده نمی‌شود و با توجه به شلوغ شدن شهرها و افزایش آلودگی هوا و نیاز به صرفه‌جویی در مصرف انرژی، خرید پنجره UPVC محبوب و پرطرفدار شده است. این موضوع بع قدری اهمیت پیدا کرده که برای فضاهای مختلف نیز پنجره‌های دوجداره مخصوص ساخته و عرضه میشود.
کلام آخر
در این مطلب سعی کردیم تا شما را به معماری ایرانی اسلامی آشنا و زیباترین پنجره‌های مربوط به آن را، معرفی کنیم. در حال حاضر می‌توانید با مراجعه به سایت آبایان پروفیل و گرفتن مشاروه از متخصصین آن، برای فضاهای مختلف ساختمان مثل انتخاب پنجره مناسب آشپزخانه، پنجره مربوط به هال و پذیرایی و … بهترین و باکیفیت‌ترین محصول را متناسب با نیاز خود انتخاب و خریداری کنید و از خدمات این مجموعه بهره ببرید.
